Bilinç, gerçekten deÄŸer taşıyan düÅŸünceler için saklanmalıydı Kien'e göre. DüÅŸünceleri besleyen, bilinçti ve düÅŸünceler bilinci gereksinirdi. Bilinçten yoksun düÅŸüncenin varolabileceÄŸi tasarımlanamazdı. ÇiÄŸnemek ve sindirmek, kendiliÄŸinden olup biten ÅŸeylerdi.

KiÅŸi, öteki insanlardan uzaklaÅŸtığı oranda hakikate yaklaşırdı. Günlük yaÅŸam, yalanlardan kurulu yüzeysel bir düzendi. Yanından geçenlerin her biri yalnızca bir yalancıydı. Bu yüzden zahmet edip suratlarına bakmıyordu bile. Kitleyi oluÅŸturan ÅŸu kötü oyunculardan hangisinin yüzü çekici gelebilirdi ki ona! Gerçekte yüzlerini her an deÄŸiÅŸtiriyorlar, bir gün bile aynı rolde kalmıyorlardı. Bu, Kien'in daha baÅŸtan beri bilincinde olduÄŸu bir gerçeklikti. Bunun için öyle deneyimli olmasına gerek yoktu. Tek bir tutkusu vardı: Tüm yaÅŸamı boyunca; gerçekte ne ise, o olarak kalmak; kendi kiÅŸiliÄŸini salt bir ay, ya da bir yıl süreyle deÄŸil, ama ömrünün sonuna dek yitirmemek

Evliler gibi duyumsamıyorlardı kendilerini; geç kalmış sevgililer gibi de duyumsamıyorlardı. Evlilik yaÅŸamının o çetin azabının üstünden aşıp doÄŸruca aÅŸkın özüne varmış gibiydiler. YaÅŸamın yıprattığı iki yaÅŸlı evli insan gibi, tutkunun tuzaklarının ötesinde, umudun acımasız alaylarının, hayal bozumlarının yanılsamalarının ötesinde, sessizlik içinde yaşıyorlardı: aÅŸkın ötesinde. Çünkü ne zaman, nerede olursa olsun, ama en çok da ölüme yaklaşıldıkça aÅŸkın aÅŸk olduÄŸunun bilincine varmaya yetecek kadar yaÅŸamışlardı birlikte. 

Florentino Ariza elini sıktı, ona doÄŸru eÄŸildi, yanağından öpmeye davrandı. Ama o, kısık, yumuÅŸak sesiyle, kaçındı bundan.

"Artık olmaz," dedi, "yaşlı bir kadın gibi kokuyorum."

Ä°nsanın, onca yıl, onca hırgür, onca sıkıntı arasında nasıl böylesine mutlu olabildiÄŸi inanılmaz bir ÅŸey, Allah kahretsin, bütün bunların aÅŸk olup olmadığını bile bilmeden.

Yüz yıl önce, ikimiz de çok genç olduÄŸumuz için, ÅŸu zavallı adamla bana yaÅŸamı haram ettiler; ÅŸimdi de çok yaÅŸlı olduÄŸumuz için aynı ÅŸeyi yapmak istiyorlar. 

"Hiçbir iÅŸe yaramayan, ama insanın atmaya da kıyamadığı ÅŸeyler için bir çare bulunmalı," diyordu Fermina Daza. DoÄŸruydu: Nesnelerin yaÅŸanabilir alanlara, insanları yerlerinden edip onları köÅŸelere sıkıştırarak yayılmaktaki açgözlülükleri ürkütüyordu onu

Yeniden kendisi olmak, kuÅŸkusuz onu mutlu eden, ama kocası ölünce onda kimliÄŸinin en küçük izlerini bile bırakmayan yarım yüzyıllık bir kölelik boyunca vazgeçmek zorunda kaldığı ne varsa hepsini yeniden ele geçirmek istiyordu. Bir günden bir güne içinde sürüklenircesine dolaÅŸtığı kocaman, bomboÅŸ kalan yabancı bir evde bir hortlak gibiydi; kimin daha ölü olduÄŸunu soruyordu kendi kendine üzüntüyle: ölenin mi, yoksa geride kalanın mı.

Kocasına sıkı sıkı tutundu. Tam da onun kendisine en çok gereksinim duyduÄŸu anda; çünkü yaÅŸlılığın sisleri arasında, üstelik erkek olmanın, daha güçsüz olmanın dokuncalarıyla, ondan on yıl önde, bir başına sendeleyerek yürüyordu. Birbirlerini öyle iyi tanır olmuÅŸlardı ki, evliliklerinin otuz yılı dolmadan, ikiye bölünmüÅŸ tek bir varlık gibiydiler; sık sık, istemeden birbirlerinin düÅŸüncelerini kestirmekten ya da baÅŸkalarının yanında, birinin söyleyeceÄŸini öteki ondan önce davranıp söylediÄŸinde düÅŸtükleri gülünç durumdan ötürü tedirginlik duyuyorlardı. Günlük anlaÅŸmazlıklardan, ansızın ortaya çıkan nefretlerden, karşılıklı küçüklüklerden, evliliÄŸin karmaşıklığının masalsı mutluluk patlamalarından birlikte baÅŸarıyla geçmiÅŸlerdi. Öyle bir dönem geldi ki, birbirlerini daha iyi, acelesiz, aşırılıklara kaçmadan sevdiler; ikisi de aksiliklere karşı inanılmaz zaferlerinin daha bilincine vardılar, bundan daha çok mutluluk duydular. KuÅŸkusuz yaÅŸam baÅŸka ölümcül sınavlar çıkaracaktı karşılarına, ama önemi yoktu artık; öte yakaya geçmiÅŸlerdi. 

Toplumsal yaÅŸamın sorunu, korkuyu yenmek, evlilik yaÅŸamının sorunu ise can sıkıntısını yenmeyi öÄŸrenmektir.